انواع مغز پسته
اگر برای خرید پسته یا مغز پسته به فروشگاه‌ها و یا بازرگانی‌های عرضه‌کننده پسته و مغز پسته مراجعه کرده باشید مطمعنا با انواع و اقسام پسته و مغز پسته مواجه شده‌اید. پسته‌هایی مثل پسته اکبری، پسته کله قوچی، پسته احمد آقایی و پسته فندقی و… که هر پسته بسته به نوع رقم، قیمتی دارد. لازمه یک خرید خوب داشتن مهارت و آگاهی و شناخت بازار است.
آنچه که لازم است شما در ابتدا بدانید این است که مهم‌ترین پارامترهای یک مغز پسته خوب به ترتیب عبارت‌اند از: رنگ سبز مغز، درشتی و تپلی مغز، تازگی مغز، یکنواختی مغز، رؤیت و زیبایی مغز و در ادامه سعی شده به‌تفصیل پیرامون هر کدام توضیحاتی بیان شود.
سبز بودن مغز پسته
مغز پسته کالک
سبز بودن مغز پسته اولین و مهم‌ترین پارامتر کیفیتی پسته می‌باشد. هرچه مغز سبزتر باشد ارزش و قیمت بیشتری دارد. مغز پسته کالک به دلیل سبز بودن مغز جزء گران‌ترین در میان انواع مغزها می‌باشد.
پسته کالک به پسته‌ای گفته می‌شود که قبل از اینکه مغز آن کامل شود چیده می‌شود. مغز این نوع پسته به دلیل نارس بودن بسیار سبز است. از آنجایی که این مغز زودتر از زمان برداشت چیده می‌شود، لذا مغز این نوع پسته سبک است.
معمولاً کشاورزان به دلیل ریسک کال چینی، کمتر تمایل به چیدن پسته کال دارند. ریسک کال چینی مبتنی بر این است که مغز پسته کال علیرغم قیمت بالا به علت نارس بودن، سبک می‌باشد.
مغز پسته کالک به دلیل سبز بودنش مصارف زیادی دارد به طوری که از آن جهت تهیه خلال و تزیین غذا تهیه انواع شیرینی و بستنی و… به کار می‌رود. البته نوعی پسته کامل و رسیده در قزوین بومی منطقه بویین زهرا بصورت مغز سبز کامل برداشت می‌شود.
صادرات این نوع مغز به کشور آلمان از رونق خوبی برخوردار است.
مغز پسته سبز
زمان چیدن این نوع پسته معمولاً دیرتر از پسته کالک است به همین دلیل از سبزی کمتری برخوردار است و ارزش و قیمت آن از مغز پسته کالک کمتر می‌باشد. این نوع مغز جهت تهیه خلال، کیک، انواع شیرینی، انواع بستنی‌ها و همچنین پودر پسته به کار می‌رود.
مغز پسته معمولی
پسته‌ای است که دقیقاً در زمان برداشت چیده شده است رنگ این نوع مغز به مراتب از مغز کال و مغز سبز دارای سبزی کمتر و همچنین وزن بیشتری دارد. این نوع مغز از درصد پروتئین کمتر و چربی بیشتری برخوردار است.
درشتی انواع مغز پسته
یکی دیگر از فاکتورهای خرید مغز پسته درشتی و اندازه مغز است. به طور کلی مغز درشت و تپل از قیمت و ارزش بیشتری برخوردار است تا مغزهای لاغر و سبک البته باید این را مدنظر داشت که مغزهای کالک به علت اینکه زودهنگام چیده می‌شوند، لاغر هستند ولی از آنجایی که سبز بودن مغز در اولویت بالاتری قرار دارد، لذا از قیمت بالایی برخوردار هستند.
مغز پسته خندان
فاکتور درشتی مغز معمولاً در میان مغزهای معمولی حائز اهمیت است. پسته‌های خندان، درشت‌ترین مغزها را دارند و در میان پسته‌ها پسته کله قوچی و پسته اکبری خندان بزرگ‌ترین و درشت‌ترین مغزها را دارند؛ اما از آنجایی که شکستن و مغز کردن این دو نوع پسته توجیه اقتصادی ندارد، لذا برای مغز درشت معمولاً از پسته‌های باارزش کمتر مثل پسته فندقی یا پسته احمد آقایی استفاده می‌شود.
تجار و بازرگانان کشور چین که بیش‌ترین واردات پسته از ایران را دارند. برای دست‌یابی به مغز پسته، معمولاً پسته فندقی را خریداری و در کشور خودشان پسته‌ها را شکسته و مغز آن را استخراج می‌کنند.
مغز پسته کور یا دهان بسته
اندازه و سایز مغز پسته دهان بسته از مغز پسته‌های خندان کوچک‌تر هستند این نوع مغز که از شکستن پسته‌های دهان بسته یا به اصطلاح کور و توسط دستگاه پسته شکن استخراج می‌شود. مغز پسته دهان بسته بیش‌ترین حجم خرید و فروش در میان انواع مغزها را به خود اختصاص داده است.
پسته‌های دهان بسته فندقی و احمد آقایی بیشتر برای تولید این نوع مغز به کار می‌روند.
از آنجایی که تفاضل قیمت بین پسته خندان اکبری و کله قوچی با پسته‌های دهان بسته از نوع خود زیاد است پس برای ارزش دادن به این نوع پسته‌ها معمولاً آن‌ها را آبخندان می‌کنند تا اینکه آن‌ها را مغز کنند.
هنگام شکستن پسته‌های دهان بسته توسط دستگاه علاوه بر مغزهای سالم همواره مقداری از مغزها شکسته و خرد می‌شوند. این مغزهای شکسته را الک کرده و بسته به سایز و اندازه به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. درشت‌ترین‌ها را مغز پسته لپه و ریزترین را مغز پسته دندانه یا خرده می‌گویند.
مغز پسته لپه
اندازه و سایز این نوع مغز تقریباً نصف مغز کامل و یا کمی کوچک‌تر است. قیمت این نوع مغز به مراتب از قیمت مغز سالم کمتر است. این نوع مغز در صنایعی که سالم بودن مغز اهمیت چندانی ندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولاً در مصارفی مثل تهیه انواع شیرینی، کیک، بستنی و پودر پسته به کار می‌رود. این نوع مغز به دلیل کاربرد فراوان و قیمت پایین همواره مورد استقبال قرار گرفته است.
مغز پسته دندانه یا خرده
این نوع مغز از مغز لپه هم کوچک‌تر است و لذا از قیمتی پایین‌تر برخوردار است. این نوع مغز هم مصرف زیادی دارد، پودر پسته از مهم‌ترین مصارف این نوع مغز است.
مغز پسته گندمی
از شکستن پسته‌هایی که مغز آن‌ها نارس هستند، مغزی استخراج می‌شود که به علت شباهت و اندازه آن به گندم، به آن مغز پسته گندمی می‌گویند. این نوع مغز علاوه بر کوچک بودن دارای پوسته قهوه‌ای رنگ می‌باشد به همین علت ارزش و قیمت این نوع مغز از پایین‌ترین رنج قیمت به نسبت دیگر مغزها برخوردار است.
رؤیت انواع مغز پسته
یکی دیگر از پارامترهای کیفی مغز رؤیت و زیبایی مغز است. چنانچه توده ی از مغز که از (یک نوع پسته، به یک اندازه، دارای تازگی، و رنگی سبز یکنواخت) برخوردار باشند دارای زیبایی یا به اصطلاح دارای رؤیت خوب می‌باشند.
اگر توده‌ای از مغز پسته از (انواع مختلف پسته و دارای اندازه و سایزهای متفاوت و همچنین دارای طیف رنگی مختلف سبز و زرد و همچنین کهنه) باشد، دارای رؤیت ضعیف است.
گل‌دار بودن یا به اصطلاح لب ماتیکی مغز، زیبایی خاصی به مغز می‌دهد. لذا مغزهایی که پوسته روی مغز گل‌دار هستند دارای رؤیت خوب هستند. مغز پسته ممتاز زرندی به دلیل گل‌دار بودن همیشه از زیبایی و رؤیت عالی برخوردار بوده است به همین دلیل از این رقم پسته بیشتر جهت استخراج مغز استفاده می‌شود.
تازگی مغز پسته
یکی دیگر از پارامترهای مغز پسته تازگی مغز است. مغز پسته تازه دارای عطر و طعم بسیار مطلوب‌تری به نسبت پسته‌های کهنه دارد. علاوه بر این گذشت زمان علاوه بر کاهش خواص و فواید پسته می‌تواند احتمال آلوده بودن پسته و مغز پسته را به انواع آفت‌های انباری ازجمله شب‌پره هندی و کرم مغز خوار را افزایش دهد.
گذشت زمان می‌تواند تغییراتی در رنگ مغز هم به وجود بیاورد و رنگ مغز را از سبزی به سمت زردی میل دهد. برای تشخیص مغز کهنه از مغز تازه می‌توانید چند مغز را در زیر دندان‌هایتان قرار دهید و بجوید، اگر هنگام جویدن مغز به نرمی خرد شد مغز تازه است و اگر مغز در هنگام جویدن خرد شد و حالت تردی داشت مغز کهنه هست.
در پایان
- مغز پسته تازه دارای رطوبت بیشتری است.
- هرچه پسته سبزتر باشد درصد پروتئین آن بیشتر و درصد چربی آن کمتر است.
- پسته کالک به دلیل اینکه زوتر از زمان برداشت چیده می‌شود دارای مغزی سبک است.
- هرچه از زمان برداشت پسته بگذرد رنگ مغز آن از سبزی به سمت زردی میل پیدا می‌کند.
- هرچه از زمان برداشت پسته بگذرد مغز پسته وزین‌تر خواهد شد.
- عمده مغز داخل بازار از شکستن پسته دهان بسته به دست می‌آید.
