ویژگی های پسته قزوین
مهمترین ویژگی پسته قزوین مغز پسته سبز است. دانسیته بالا و چربی مناسب، ورقه نمودن و خلال نمودن پسته از نیازهای اصلی صنایع تبدیلی و شیرینی سازی می‌باشد، شواهد و آزمایش‌ها نشان می‌دهد که پسته قزوین به نسبت دیگر پسته‌های کشور (کرمان، رفسنجان، یزد و خراسان) خاصیت مطلوب‌تری جهت ورقه‌ای شدن دارد و خرد نمی‌شود.
از دیگر مزایای و ویژگی‌های پسته قزوین این است که به دلیل برداشت سریع و زودرسی ارقام محلی (عدم زودشکافی ارقام و عدم آبیاری در زمان برداشت با چادر، خشک نمودن سریع در معرض آفتاب و فاصله زیاد درختان از هم و همچنین رشد عمودی درختان) فاقد زهرابه آفلاتوکسین است. لازم به ذکر است با افزایش باغات و بارور شدن باغاتی با ارقام غیربومی در مناطق مختلف استان مانند (اوحدی و ..) که دیررس و زود شکاف می‌باشند احتمال وجود زهرابه آفلاتوکسین افزایش یافته.
تاریخچه پسته در استان قزوین
شواهد تاریخی نشان می‌دهد که پسته اولین بار توسط فرقه اسماعیلیه در اواخر قرن پنجم هجری قمری از دامغان و سمنان و قم به قزوین آورده شد سپس به رفسنجان و کرمان و یزد و … منتقل شد.
در سال ۱۲۲۱ هجری قمری مورخی به نام (ژیر) پسته قزوین را بهترین در زمان خود معرفی کرد. گونه‌ی دیگری از جنس پسته مانند بنه در کوه‌های شمال و جنوب استان قزوین وجود دارد. پسته خوراکی بومی قزوین به دلیل داشتن رنگ سبز عالی و اسیدآمینه‌های ضروری، مزه و طعم دل‌چسب و چربی مناسب، از کیفیت بالای غذایی، داروئی و بهداشتی برخوردار است و تنها مشکل پسته بومی قزوین اندازه کوچک و متوسط آن می‌باشد که این مشکل در فروش و صادرات آن با توجه به رنگ سبز و چربی بالا و بالاخص دانسیته بالای پسته‌های تولیدی استان قزوین تاکنون حل‌شده است.
ارقام موجود پسته در استان قزوین
ارقام موجود در استان قزوین به دو دسته داخلی و خارج استان تقسیم می‌شود و در داخل استان نیز به دو منطقه و دسته‌بندی بوئین‌زهرایی و قزوینی تقسیم می‌گردند. تیپ درختان اکثر ارقام پسته‌های استان، چتری و قائم بوده و محصول آن با مغز سبزرنگ، چربی بالا، اسیدآمینه‌های مناسب و ضروری، قابلیت ورقه و خلال شدن و عطر و طعم مناسب ولی با اندازه کوچک‌تر با دیگر ارقام کشور و هر انس پسته قزوین ۳۲ ـ ۳۶ می‌باشد.
در شهرستان قزوین چهار رقم پسته می‌توان نام برد:
۱- کله بزی
۲- بقالی
۳- تجاری
۴- بادامی
و در شهرستان بوئین‌زهرا چهار رقم پسته زیر را می‌توان نام برد:
۱- پسته قرمز
۲- پسته سفید
۳- کال خندان
۴- بادامی
ارقام خارج استان نیز بیشترین توسعه با رقم اوحدی(فندقی) بوده و دیگر ارقام نیز مانند احمد آقایی، اکبری، کله قوچی، خنجری دامغانی به طور پراکنده وجود دارد. قابل ذکر است که باغات جدید استان در سطح‌های بزرگ متأسفانه بیشتر با ارقام خارجی از استان پیوند می‌شوند و دلیل آن نیز درشتی اندازه پسته آن بوده با آنکه خاصیت‌های مهم پسته بومی استان مانند رنگ سبز مغز و طعم خاص و چربی آن را ندارد.
برداشت پسته در استان قزوین
برداشت در باغات مکانیزه و نیمه مکانیزه و اکثراً با کارگر و دست انجام می‌گیرد. باغات سنتی حومه قزوین که درختان با ارتفاع بلند وجود دارد گاهی برداشت همانند گردو با چوب‌های بلند انجام می‌گیرد. نحوه فرآوری در غالب باغات بلافاصله بعد از برداشت با دستگاه‌ها و ماشین‌های نیمه مکانیزه عمل‌آوری پسته که شامل پوست کن های خشک آبی باشد انجام می‌گیرد و پس از پوست‌گیری و شستشو در وان های مربوط در محله‌ای مشخص و آماده شده سیمانی، آسفالت و گاهی کاهگلی و برزنت در معرض آفتاب خشک می‌نمایند، گاهی نیز باغات سنتی حومه قزوین، پسته را بلافاصله بعد از برداشت بدون هیچ‌گونه فرآوری و پوست کنی همراه با پوست نرم رویی خشک می‌کنند تا موجب حفظ رنگ سبز مغز پسته و مطلوبیت آن و موجب افزایش عمر انبارداری گردد.
